عوامل موثر بر رشد بهره وری کل عوامل در بخش کشاورزی ایران 1353-87

بخش کشاورزی دارای اهمیت بسزایی در اقتصاد ایران میباشد. اشتغال نیمی از جمعیت روستایی و نزدیک به 20% درصد از صادرات غیرنفتی نشان دهنده بخشی از این اهمیت است. از آنجا که افزایش تولید یا از طریق افزودن به نهاده های تولید و یا از طریق بهبود بهره وری میباشد، در تحقیق حاضر سعی شده است روند تغییرات بهره وری کل عوامل تولید طی دوره 1353 الی 1387و همچنین برخی از عوامل تاثیر گذار مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور روش باقیمانده سولو با استفاده از تابع تولید کاب-داگلاس برای بدست آوردن بهره وری استفاده شده. نتایج نشان دهنده رکود بهره وری پیش از سال 57 و سپس رشد آن تا اواخر دهه 60 است. همچنین بهره وری نیروی انسانی پس از 1384 بهبود یافته. تاثیر متغیر آموزش (ترویج) بر بهره وری معنی دار نبوده و متغیر سرمایه زیرساختی (بودجه عمرانی بخش کشاورزی) تاثیر نه چندان معنی دار و منفی داشته. اما متغیر درجه آزادی اقتصادی دارای اثری منفی و معنی دار بر بهره وری میباشد؛ که نشان از آسیب پذیری بخش نسبت به آزادی تجاری دارد. لازم به توضیح است که ورود متغیر بارندگی با استفاده از شاخص spi، منجر به تخمین درست تری از مدل خواهد شد چرا که تاثیر خشکسالی و تر سالی را بر تغییرات بهره وری تعدیل مینماید.همچنین به منظور بررسی کارایی سرمایه در بخش کشاورزی از تحلیل icor استفاده شده است که نتایج نشان میدهد بخش کشاورزی به نسبت دیگر بخشها دارای مزیت چشمگیری برای سرمایه گذاری میباشد.